Sáng kiến của Thanh niên vì một Đại dương không nhựa

Ô nhiễm nhựa hay “ô nhiễm trắng” là một vấn nạn nhức nhối tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đây chính là hậu quả của việc lạm dụng quá mức các sản phẩm nhựa dùng một lần cộng với khả năng thu gom, tái chế, tái sử dụng thiếu hiệu quả và chưa đồng bộ khiến chất thải nhựa tràn lan trong môi trường. Việt Nam hiện là nước có lượng rác thải nhựa xả ra biển nhiều thứ tư trên thế giới. Theo các chuyên gia, dự báo đến năm 2050, lượng rác thải trên biển sẽ nhiều hơn cá.

Trong những năm gần đây, các hoạt động bảo vệ môi trường mà nổi bật là các chiến dịch chống lại rác thải nhựa được lan tỏa rộng khắp. Các Khu dự trữ sinh quyển (KSQ), Khu bảo tồn biển là những nơi tiên phong thực hiện phong trào sống xanh, nói không với rác thải nhựa. Tại Cù Lao Chàm, ngay sau khi được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2009, cũng trở thành địa phương đầu tiên trên cả nước phát động phong trào “Nói không với túi ni lông”. Sau 10 năm, có thể nói nơi đây vẫn là địa phương duy nhất thực hiện thành công chương trình và tiếp tục hướng đến “Nói không với các sản phẩm nhựa dùng một lần”. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, chưa đồng bộ trong toàn KSQ. Lượng rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa vẫn còn là một áp lực lớn đối với công tác quản lý rác thải tại đây.

Xuất phát từ thực tế trên, Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên Hợp Quốc (UNESCO) tại Việt Nam cùng với Ủy ban Quốc gia Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB) Việt Nam, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An đã phát động Chương trình Tìm kiếm Ý tưởng sáng tạo vì một Đại dương không nhựa, dưới sự hỗ trợ của Quỹ Coca-Cola Foundation nhằm tìm kiếm các giải pháp sáng tạo của thanh niên cho vấn đề giảm thiểu, thu gom, phân loại, xử lý, tái chế,… chất thải nhựa.

Sau gần 3 tháng phát động với 25 ý tưởng tham gia từ các nhóm thanh niên, sinh viên các trường đại học và các nhà khoa học trẻ trên toàn quốc, Ban Giám khảo đã chấm chọn được 08 ý tưởng xuất sắc lọt vào vòng 2.

Để hoàn thiện hơn thiết kế, tính khả thi và thực tế áp dụng của các đề xuất ý tưởng, từ ngày 04 đến ngày 06/11/2020, 8 nhóm có ý tưởng xuất sắc lọt vào vòng 2 đã được tham gia Hội thảo đào tạo định hướng bởi các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và môi trường, sáng tạo, quản lý chất thải nhựa, đồng thời được trao đổi thông tin về thực trạng rác thải nhựa tại KSQ Cù Lao Chàm – Hội An. Hội thảo được Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phối hợp với BQL Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm tổ chức tại Khách sạn Movenpick, Thành phố Hà Nội.

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, Ông Michael Croft – Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam đánh giá cao những ý tưởng, sáng kiến của các nhóm thanh niên tham gia dự thi và mong muốn rằng qua Hội thảo này các nhà khoa học trẻ sẽ được trang bị thêm những kiến thức quan trọng giúp hoàn thiện các ý tưởng và có thể hiện thực hóa, áp dụng phù hợp nhằm góp phần giải quyết tốt vấn đề rác thải nhựa tại Cù Lao Chàm cũng như có thể nhân rộng tại các KSQ khác của Việt Nam.

Trong thời gian 3 ngày của Hội thảo, với sự hướng dẫn nhiệt tình của Giảng viên, Chuyên gia kỹ thuật đến từ các trường Đại học hàng đầu tại Việt Nam về các phương pháp xây dựng, hình thành đội, nhóm; chia sẻ, khai thác thông tin; kỹ năng thuyết trình; phát triển ý tưởng và đặc biệt là sự chia sẻ về thực trạng rác thải nhựa tại KSQ Cù Lao Chàm – Hội An của Thạc sỹ Lê Ngọc Thảo – Trưởng Ban Thư ký KSQ Cù Lao Chàm – Hội An, các nhóm đã bước đầu điều chỉnh, hoàn thiện ý tưởng hướng tới tính khả thi và đáp ứng cụ thể hơn yêu cầu của thực tế. Kết thúc Hội thảo, Ban Tổ chức cũng đã trao Giấy Chứng nhận hoàn thành khóa đào tạo cho tất cả 30 thành viên của 8 nhóm thanh niên, nhà khoa học trẻ.

Trong thời gian đến, các nhóm sẽ tiếp tục điều chỉnh và trình bày ý tưởng đã hoàn thiện tại vòng Chung kết dự kiến diễn ra vào ngày 08/12/2020 tại Tòa nhà Xanh Liên Hợp quốc (tại Hà Nội). Sẽ có 06 ý tưởng được trao giải tại Vòng Chung kết, trong đó 03 ý tưởng xuất sắc nhất sẽ nhận được phần thưởng lên đến 70 triệu đồng, bao gồm đề xuất ý tưởng và chi phí hỗ trợ triển khai thực tế tại Cù Lao Chàm vào năm 2021 và 03 ý tưởng nhận giải khuyến khích, mỗi giải trị giá 10 triệu đồng.

Cũng trong khuôn khổ Sáng kiến Thanh niên và Đổi mới sáng tạo vì Đại dương xanh, vào ngày 04/12/2020, tại Hội An sẽ diễn ra sự kiện “Thanh niên hành động vì Đại dương xanh” với nhiều hoạt động thiết thực, bổ ích nhằm tăng cường sự tham gia của thanh niên, cộng đồng và các bên liên quan trong việc nâng cao nhận thức, kêu gọi và lan tỏa các hành động tích cực để giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường tại KSQ Cù Lao Chàm – Hội An./.

Một số hình ảnh tại Hội thảo:

Thùy Hương – KBTB Cù Lao Chàm